Vandaag op 15 juni, de ‘Dag tegen Ouderenmishandeling’, is er wereldwijd aandacht voor het bewustzijn van ouderenmishandeling. Het kan gaan om fysieke, mentale of seksuele mishandeling maar ook financiële uitbuiting of verwaarlozing. Afgelopen jaar heeft Veilig Thuis Friesland 86 meldingen ontvangen van ouderenmishandeling.

Ontspoorde mantelzorg

Mantelzorg is vrijwillige zorg, meestal verleend door een naaste, vaak uit liefde en genegenheid. Hoe goed de bedoelingen ook zijn, als mantelzorgers de zorg voor hun naaste niet meer aan kunnen, lopen ze het risico om te ontsporen in gedrag dat ze zelf liever niet zouden willen vertonen.

In 2019 gaven ruim 5 miljoen mensen mantelzorg (35% van de 16-plussers in Nederland). Ongeveer 825.000 mensen helpen langdurig (langer dan drie maanden) en intensief (meer dan acht uur per week). Dit zijn ongeveer 16% van de mantelzorgers. Hoewel het bieden van hulp voor zowel de gever als de ontvanger veel positieve kanten kent, voelt een deel van de mantelzorgers zich ernstig belast door de zorg die zij bieden. 1 op de 4 mantelzorgers die lang en intensief helpen is ernstig belast (230.000 personen) (SCP, 2020).

Wanneer ontspoort mantelzorg?

Mevrouw Bosch was altijd actief, plotseling wordt ze ziek en heeft ze veel verschillende medicijnen nodig. Meneer Bosch neemt de zorg op zich, mevrouw Bosch wil niet door vreemden worden verzorgd. Meneer Bosch is al op leeftijd en de belasting valt hem zwaar. Hij vindt alle medicijnen die zijn vrouw nodig heeft verwarrend. Hij geeft haar soms verkeerde of teveel medicijnen waardoor mevrouw Bosch regelmatig versuft is.

De situatie zoals hierboven beschreven komt vaker voor. De zorg wordt met de beste bedoelingen gegeven. Maar ondanks die goede wil ontvangt mevrouw Bosch geen adequate zorg. In dit soort gevallen is er sprake van ontspoorde mantelzorg. Ouderenmishandeling is vaak het gevolg van overbelasting van de mantelzorger. Maar opzettelijke mishandeling komt ook voor.

Onkunde en onwetendheid

Gebrek aan tijd en emotionele en/of lichamelijke belasting kunnen leiden tot stress, uitputting en overbelasting. Bovendien kan er bij de mantelzorger een gevoel van onmacht ontstaan als degene die hij of zij verzorgt bijvoorbeeld ongeneeslijk ziek is of wanneer er als gevolg van ziekte sprake is van karakterverandering bij de zorgvrager. Ook kan het zijn dat de mantelzorger uit onkunde en onwetendheid de grens van goede zorg overschrijdt. Als de mantelzorger niet over de juiste kennis of vaardigheden beschikt, kan hij of zij de zorgvrager onbewust en onbedoeld verkeerd behandelen, zoals de casus van mevrouw en meneer Bosch illustreert. De zorg slaat sluipenderwijs om in verwaarlozing of verkeerde behandeling. Ook de diverse coronamaatregelen van het afgelopen jaar hebben bijgedragen in overbelasting van mantelzorgers. Er is veel verandert voor ouderen en mantelzorgers.

Maak je je zorgen om een oudere? Blijf er niet mee rondlopen. Misschien is er niets aan de hand, maar wat als je zorgen terecht zijn? Dan kun jij een belangrijke rol spelen in het leven van de oudere. Simpelweg praten met andere omstanders, de oudere of de persoon van wie je denkt dat die de oudere niet goed behandelt, kan al een belangrijke stap zijn. Veilig Thuis Friesland heeft een flyer gemaakt met daarin diverse tools om ouderenmishandeling bespreekbaar te maken.

Het wijk-/gebiedsteam binnen je gemeente staat ook klaar om vragen te beantwoorden en te helpen. Advies nodig of vermoed je ouderenmishandeling bel gratis met Veilig Thuis 0800-2000. Chatten kan ook van 9.00 – 17.00 uur via veiligthuisfriesland.nl

Meer weten?